
Η Φυσική Αγωγή είναι η μελέτη της κίνησης, της ασφάλειας, της υγείας και της ευεξίας του σώματος. Υπάρχει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τη Φυσική Αγωγή, από τα αθλήματα και το χορό μέχρι την άρση βαρών. Η Φυσική Αγωγή συντελεί στην ανάπτυξη και τη διατήρηση της αυτοπεποίθησης, της ευεξίας και των κοινωνικών δεξιοτήτων που μπορεί να είναι δυσκολότερο να αποκτηθούν μέσω άλλων κλάδων.
Η Φυσική Αγωγή είναι ένα μείγμα ορισμένων διαφορετικών κλάδων και εστιάζει πρωταρχικά στις επιστημονικές αρχές πίσω από την απόδοση της σωματικής άσκησης. Συνδυάζει κλάδους της επιστήμης, περιλαμβανομένης της φυσιολογίας, της ψυχολογίας, της βιομηχανικής και της διατροφής, με δεξιότητες των οικονομικών και της διαχείρισης ώστε να εκπαιδεύσει αποφοίτους που μπορούν να σταδιοδρομήσουν σε ποικίλους τομείς.
Η κύρια εστίαση της Φυσικής Αγωγής είναι η σχέση μεταξύ της άσκησης και του ανθρώπινου σώματος. Δεν αποτελεί έκπληξη πως η πιο συνηθισμένη σταδιοδρομία των αποφοίτων της Φυσικής Αγωγής είναι στον τομέα του αθλητισμού, καθώς ο ανταγωνισμός για την επίτευξη νέων ρεκόρ σε διαφορετικά αθλήματα συνεχίζει να εντείνεται.
Η Φυσική Αγωγή είναι ένας κλάδος που απαιτεί ομαδική δουλειά και προάγει την κοινωνικότητα. Ο φοιτητής μαθαίνει πώς να επικοινωνεί και να κοινωνικοποιείται με τους γύρω του, με αποτελεσματικό τρόπο. Όταν ξεκινήσει να εργάζεται, συναντά ανθρώπους από πολλά διαφορετικά περιβάλλοντα, και ο καθένας από αυτούς έχει διαφορετική προσωπικότητα. Η μελέτη της Φυσικής Αγωγής βοηθάει να μάθει πώς να επικοινωνεί με τον βέλτιστο τρόπο με τους ανθρώπους σε μια ομάδα προκειμένου να επιτύχει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Τα τελευταία χρόνια, η Φυσική Αγωγή έχει αναδειχθεί ως ένα πολύ δημοφιλές πρόγραμμα σπουδών. Οι σπουδές στο αντικειμενο αυτό, εισάγουν τους φοιτητές σε επιστήμες που συνδέονται με τη σωματική άσκηση και το ανθρώπινο σώμα. Στην πορεία του προγράμματος σπουδών οι φοιτητές αποκτούν γνώσεις φυσιολογίας, ψυχολογίας, νευροφυσιολογίας, βιομηχανικής, βιοχημείας, ψυχοφυσιολογίας, ανατομίας, βιοκινητικής, μηχανικής των μυών και ανοσολογίας. Μαθαίνοντας για όλες αυτές τις επιστήμες οι φοιτητές Φυσικής Αγωγής αποκτούν ένα ευρύ θεμέλιο γνώσης που τους βοηθά να επιλέξουν ποια επαγγελματική σταδιοδρομία είναι η καταλληλότερη για εκείνους.
Για να εισαχθεί κάποιος στα τμήματα Φυσικής Αγωγής πρέπει να δώσει Πανελλήνιες εξετάσεις και εξετάσεις σε αθλήματα. Οι ενδιαφερόμενοι να επιτύχουν σε υγειονομικές εξετάσεις αλλά και να αγωνιστούν σε πρακτικές δοκιμασίες. Ειδικότερα, όσοι επιθυμούν την εισαγωγή τους στα ΤΕΦΑΑ απαιτείται να προσκομίσουν παθολογικές, οφθαλμολογικές και καρδιολογικές εξετάσεις, καθώς και πρακτική δοκιμασία σε τρία από τα τέσσερα αγωνίσματα. Το δρόμο 400 μ, το άλμα σε μήκος, τη σφαιροβολία (βάρος 6k.) και την κολύμβηση για τα αγόρια (50 μέτρα ελεύθερο) και το δρόμο 200 μ, το άλμα σε μήκος, τη σφαιροβολία (βάρος 4k.) και την κολύμβηση (50 μέτρα ελεύθερο) για τα κορίτσια.
Επίσης σύμφωνα με τον Αθλητικό νόμο, αν κάποιος αθλητής έχει διάκριση πριν δώσει Πανελλήνιες, έχει συγκεκριμένα προνόμια στην εισαγωγή του στη Σχολή και συγκεκριμένα όπως αναφέρει ο νόμος:
Οι αθλητές που κατέκτησαν εξαιρετική αγωνιστική διάκριση του άρθρου 12 εισάγονται στις Σχολές Επιστημών Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού (Σ.Ε.Φ.Α.Α.) σύμφωνα με τη σειρά προτίμησής τους στο μηχανογραφικό τους δελτίο κατά φθίνουσα σειρά μορίων, καθ’ υπέρβαση του αριθμού των εισακτέων σε ποσοστό 20%, με την προϋπόθεση ότι κατέχουν τίτλο σπουδών που τους επιτρέπει συμμετοχή στις διαδικασίες επιλογής για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και ακολουθούν την ειδικότητα του αθλήματος στο οποίο σημείωσαν τη διάκριση, εφόσον το τμήμα εισαγωγής τους χορηγεί την ειδικότητα αυτή.
Το πρόγραμμα σπουδών είναι συνήθως διαρθρωμένο σε οκτώ εξάμηνα που είναι και ο ελάχιστος χρόνος για την απόκτηση του πτυχίου. Αποτελείται από μαθήματα κορμού θεωρητικά και εφαρμογής, μαθήματα κατεύθυνσης και μαθήματα ελεύθερης επιλογής (θεωρητικά και εφαρμογής). Ένα πρόγραμμα σπουδών πραγματεύεται τη μελέτη, την έρευνα και τη διδασκαλία όλων των εκφάνσεων της Κίνησης. Ενδιαφέρεται ολιστικά, αλλά εξετάζει λεπτομερειακά την Κίνηση του Ανθρωπίνου Σώματος. Αποτελεί ένα γνωστικό αντικείμενο με διεπιστημονική προσέγγιση. Αποτελεί μείγμα κλασικής και θετικής επιστήμης και αναπτύσσει την ψυχική, νοητική και βιολογική αγωγή και υγεία, όλων των ατόμων, μέσα από τη συμμετοχή στον αθλητικό αγώνα.
Τα μαθήματα συνήθως περιλαμβάνουν εξίσου και την πρακτική εργασία. Τα προγράμματα σπουδών της Φυσικής Αγωγής ποικίλουν ως προς τη δομή τους, παρόλο που τα περισσότερα περιλαμβάνουν μια πτυχιακή εργασία στο τελευταίο έτος των σπουδών, ενώ οι γραπτές και προφορικές εξετάσεις καθώς και οι γραπτές εργασίες και τα εργαστήρια είναι οι υπόλοιποι τρόποι αξιολόγησης. Στο τέλος ο απόφοιτος φέρει τίτλους όπως καθηγητής Φυσικής Αγωγής, γυμναστής, προπονητής και Αθλητικός Επιστήμονας.
«Η καλή φυσική κατάσταση δεν είναι μόνο ένα από τα πιο σημαντικά κλειδιά για ένα υγιές σώμα, αλλά και η βάση της δυναμικής και δημιουργικής πνευματικής δραστηριότητας». Αυτή η φράση ανήκει στον πρόεδρο της Αμερικής, John F. Kennedy και δείχνει την αξία της γυμναστικής στη ζωή μας.
Τρεις ακόμα λόγοι για να σπουδάσει κάποιος Φυσική Αγωγή:
Η φύση της Φυσικής Αγωγής: Η Φυσική Αγωγή περιλαμβάνει αρκετούς τομείς που με την μελέτη τους οδηγούν τον σπουδαστή στην αναζήτηση τρόπων βελτίωσης της ζωής του συνολικά. Αυτή είναι μια ιδιαίτερα χρήσιμη δεξιότητα και για την καριέρα του, καθώς συχνά θα πρέπει να κρίνει την ίδια σου τη δουλειά και να προσδιορίζει τα σημεία που επιδέχονται βελτίωση.
Σωματική ευεξία: Ο φοιτητής Φυσικής Αγωγής επωφελείται από το να είναι σωματικά σε φόρμα! Αυτό όχι μόνο βοηθάει στη σωματική πλευρά των μαθημάτων, αλλά και βελτιώνει γενικότερα την ευεξία. Η συστηματική σωματική άσκηση έχει αποδειχθεί πως εξαλείφει το άγχος και προάγει την καλή πνευματική υγεία.
Επικοινωνιακές δεξιότητες: Σπουδάζοντας Φυσική Αγωγή αποκτά κανείς πολλές πολύτιμες δεξιότητες. Μία από αυτές είναι οι επικοινωνιακές. Πολλές πτυχές της Φυσικής Αγωγής περιλαμβάνουν την εργασία σε ομάδες για έναν κοινό στόχο. Παίζοντας ομαδικά αθλήματα και επιλύοντας προβλήματα μαζί με άλλους, αναπτύσσει κανείς τέτοιες επικοινωνιακές δεξιότητες που είναι χρήσιμες σε όλους τους τομείς. Κάθε εργοδότης αναζητά υποψήφιους που μπορούν να επικοινωνήσουν αποτελεσματικά και να έχουν ομαδικό πνεύμα.
Ελλάδα:
- Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
- Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Θεσσαλονίκη)
- Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Σέρρες)
- Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
- Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
To Tμήμα Οργάνωσης και Διαχείρισης Αθλητισμού, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου ανήκει στον κλάδο του Αθλητισμού, όχι της Φυσικής Αγωγής.
Κύπρος:
- Επιστήμη του Αθλητισμού, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
- Αθλητική Επιστήμη και Φυσική Αγωγή, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου
- Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Frederick University
- Sport & Exercise Science, University of Central Lancashire-Cyprus
Οι σπουδές Φυσικής Αγωγής μπορούν να οδηγήσουν σε ποικίλες απαιτητικές σταδιοδρομίες στον τομέα. Οι απόφοιτοι μπορούν να απασχοληθούν από σχολεία και αθλητικούς συλλόγους μέχρι ακαδημίες και κέντρα φυσικής αποκατάστασης. Η Φυσική Αγωγή εκτείνεται σε ένα φάσμα από καριέρες στον αθλητισμό και τον τομέα της ευεξίας καθώς και σε άλλους κλάδους, όπως για παράδειγμα, διατροφολογία, φυσικοθεραπευτική, και χειροπρακτική.
Οι απόφοιτοι Φυσικής Αγωγής έχουν κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα στους παρακάτω κλάδους:
- Φυσική Αγωγή
Με βάση τα Προεδρικά Διατάγματα: α) ΠΔ 107/1983 (Π.Δ. 107/1983, Τεύχος Α΄) δείτε εδώ, β) ΠΔ 64/1993 (ΦΕΚ 28/τ. Α΄/1993) δείτε εδώ και τους Νόμους: α) Ν. 1566/1985, άρθρο 4, παρ. 12 (ΦΕΚ 167/τ. Α΄/1985) δείτε εδώ και β) Ν. 3194/2003.
- Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση
Με βάση το Ν. 3699/2008 (άρθρα 19 και 20) ορίζονται τα επαγγελματικά δικαιώματα αποφοίτων που έχουν ειδικότητα «Ειδική Φυσική Αγωγή».
- Ίδρυση και λειτουργία Ιδιωτικών Γυμναστηρίων ή ιδιωτικών σχολών εκμάθησης αθλημάτων
Με βάση το ΠΔ 219/2006 και το Ν. 3599/2007.
- Προγράμματα άθλησης για όλους
Με βάση το Ν. 2527/2013.
- Αθλητισμός
Με βάση το Ν. 2725/1999 και το Ν. 3057/2002.
Ενδεικτικά μερικές προοπτικές που μπορεί να ακολουθήσει κάποιος απόφοιτος Φυσικής Αγωγής:
Την ώρα που οι κλάδοι του αθλητισμού και της υγείας συνεχώς επεκτείνονται, η επιστήμη της Φυσικής Αγωγής έχει αναδειχθεί ως ένα δημοφιλές αντικείμενο σπουδών, καθώς μπορεί να φανεί χρήσιμη σε ποικίλους κλάδους, γεγονός που την καθιστά μια ευέλικτη επιλογή πτυχίου. Μία καριέρα στον αθλητισμό από την προπονητική μέχρι την ενεργή συμμετοχή είναι συνήθης για τους αποφοίτους.
Με τις κατάλληλες περαιτέρω σπουδές ένας απόφοιτος έχει ευρείες προοπτικές απασχόλησης. Η αθλητική ψυχολογία και η φυσικοθεραπεία είναι ας αρκετά δημοφιλείς για τους αποφοίτους Φυσικής Αγωγής. Επίσης, οι απόφοιτοι που επιλέγουν να συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους μετά το πτυχίο μπορούν να εξειδικευτούν και να γίνουν διατροφολόγοι ή επιστήμονες ερευνητές.
Στο σημερινό κόσμο που έχει την υγεία ως υψηλή προτεραιότητα, οι αθλητικοί διατροφολόγοι έχουν επίσης έναν θεμελιώδους σημασίας ρόλο να διαδραματίσουν, διατηρώντας όσους αθλούνται και τους επαγγελματίες αθλητές σε άριστη κατάσταση, και αυτό είναι ένα άλλο πιθανό μονοπάτι που μπορούν να ακολουθήσουν οι απόφοιτοι της επιστήμης του αθλητισμού με τις κατάλληλες επιπλέον σπουδές.
Επιπλέον, η διοίκηση αθλητισμού είναι μία ακόμα εξέλιξη για τους αποφοίτους, καθώς αξιοποιεί σε αθλητικούς συλλόγους και οργανισμούς τις οικονομικές και διοικητικές δεξιότητες που μαθαίνει στη διάρκεια των σπουδών του. Ενδεικτικά, η Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, τα Ν.Π.Ι.Δ. και Ν.Π.Δ.Δ. που εποπτεύονται από αυτήν, καθώς και οι φορείς που υλοποιούν προγράμματα Άθλησης για Όλους μετά από έγκρισή της, μπορούν να προσλαμβάνουν και να απασχολούν πτυχιούχους φυσικής αγωγής αποκλειστικά για τις ανάγκες υλοποίησης των προγραμμάτων Άθλησης για Όλους ή και Αναπτυξιακού Αθλητισμού, με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, διάρκειας όχι μεγαλύτερης των οκτώ μηνών.
Επίσης, μία καριέρα στην εκπαίδευση είναι μία προοπτική για έναν πτυχιούχο Φυσικής Αγωγής. Για όσους ενδιαφέρονται για τη διδασκαλία, η αθλητική εκπαίδευση ίσως αποτελεί μια καλή επιλογή καριέρας.
Για μία σταδιοδρομία στην εκπαίδευση, οι πτυχιούχοι Φυσικής Αγωγής μπορούν να ενταχθούν μετά από την συμμετοχή σε σχετικά διαγωνισμό ΑΣΕΠ (με μόρια ή με γραπτές εξετάσεις). Οι εν λόγω απόφοιτοι ανήκουν στον Κλάδο ΠΕ11 Φυσικής Αγωγής. Για απασχόληση στην ιδιωτική εκπαίδευση δεν χρειάζεται η διαδικασία ΑΣΕΠ.
Επίσης για θέσεις αναπληρωτών καθηγητών Ειδικής-Προσαρμοσμένης Φυσικής Αγωγής, μπορεί να δει κανείς αναλυτικά τι ισχύει σύμφωνα με τον νόμο 4639/2019, εδώ. Συνοπτικά, τα τυπικά προσόντα για να εργαστεί ένας απόφοιτος σε μονάδες ειδικής αγωγής είναι:
Πτυχίο ΤΕΦΑΑ των Πανεπιστημίων της ημεδαπής ή αναγνωρισμένο ως αντίστοιχο και ισότιμο πτυχίο της αλλοδαπής με κύρια ειδικότητα την "ΕΑΕ" ή την "Ειδική Φυσική Αγωγή" ή την "Ειδική Φυσική Αγωγή-Θεραπευτική Γυμναστική" ή την "Προσαρμοσμένη Φυσική Αγωγή" ή την "Προσαρμοσμένη Κινητική Αγωγή" ή την "Άσκηση σε χρόνιες παθήσεις και Αναπηρία".
Οι εκπαιδευτικοί του κλάδου ΠΕ 11.01 μπορεί να τοποθετούνται με διορισμό, μετάθεση ή απόσπαση σε αυτοτελείς Σχολικές Μονάδες Ειδικές Αγωγής και Εκπαίδευσης (ΣΜΕΑΕ) προσχολικής, πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, σε προγράμματα παράλληλης στήριξης κατά τη διάρκεια του μαθήματος της φυσικής αγωγής κατόπιν γνωμάτευσης του οικείου ΚΕΔΔΥ και όχι πάνω από δύο (2) ώρες για κάθε μαθητή την εβδομάδα, σε προγράμματα παροχής διδασκαλίας στο σπίτι κατ` εξαίρεση κατόπιν γνωμάτευσης του οικείου ΚΕΔΔΥ και όχι πάνω από δύο (2) ώρες σε κάθε μαθητή την εβδομάδα και με απόσπαση καλύπτουν ανάγκες σε εργαστήρια ειδικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (ΕΕΕΕΚ). Επίσης όταν συμπληρώσουν τριετή εκπαιδευτική προϋπηρεσία, μπορούν να τοποθετηθούν με μετάθεση ή απόσπαση σε θέσεις των ΚΕΔΔΥ, για την παροχή αποκλειστικά υποστηρικτικού έργου στο μαθητικό πληθυσμό της αρμοδιότητας του ΚΕΔΔΥ.
Όσον αφορά θέσεις προπονητή, η άσκηση του επαγγέλματος του προπονητή επιτρέπεται μόνο στον κάτοχο άδειας, που χορηγείται από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού. Η απόφαση χορήγησης της άδειας κοινοποιείται στην οικεία αθλητική ομοσπονδία, η οποία τηρεί μητρώο Προπονητών για κάθε κλάδο άθλησης, καθώς και στον οικείο σύνδεσμο η ομοσπονδία προπονητών. Όλα αυτά ορίζονται στο νόμο 4659/2020, όπως μπορεί να διαβάσει κανείς αναλυτικά, εδώ. Τέλος, να τονιστεί ότι η άσκηση του επαγγέλματος του προπονητή Α.Μ.Ε.Α. επιτρέπεται μόνο στον κάτοχο ειδικής άδειας, που χορηγείται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 31 του ίδιου νόμου. Ειδικά για τη χορήγηση ειδικής άδειας άσκησης του επαγγέλματος του προπονητή Α.Μ.Ε.Α, απαιτείται πτυχίο Τ.Ε.Φ.Α.Α ή ισότιμης σχολής του εξωτερικού.
Τέλος, ένας απόφοιτος μπορεί να ακολουθήσει καριέρα αυτοαπασχολούμενου. Ειδικά τα τελευταία χρόνια, το επάγγελμα των personal trainers γνωρίζει ιδιαίτερη άνθηση αφού αρκετοί επιλέγουν ένα πρόγραμμα γυμναστικής επικεντρωμένο στις ανάγκες τους.
Φυσική Αγωγή και Αθλητισμός
Παρακάτω μπορεί κάποιος που ενδιαφέρεται για τον τομέα της Φυσικής Αγωγής, να βρει χρήσιμους συνδέσμους:
Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Δείτε περισσότερα, εδώ.
Γενική Γραμματεία Αθλητισμού. Δείτε περισσότερα, εδώ.
Πανελλήνια Ένωση Πτυχιούχων Φυσικής Αγωγής. Δείτε περισσότερα, εδώ.
Ο.Α.Κ.Α. Δείτε περισσότερα, εδώ.
Πανελλήνια Ένωση Προπονητών Ποδοσφαίρου. Δείτε περισσότερα, εδώ.
Σύνδεσμος Ελλήνων Προπονητών Καλαθοσφαίρισης. Δείτε περισσότερα, εδώ.
Σύλλογος Ελλήνων Εξαιρετικά Διακριθέντων Αθλητών. Δείτε περισσότερα, εδώ.