Πώς να διαλέξεις σχολές χωρίς να χάσεις τον εαυτό σου (ούτε το deadline).

Υπάρχει μια στιγμή μέσα στο κατακαλόκαιρο που ο ιδρώτας δεν οφείλεται στη ζέστη. Είναι αυτή που κάθεσαι μπροστά στην οθόνη και βλέπεις το Μηχανογραφικό Δελτίο. Όλες οι σχολές, μα όλες – από Ψυχολογία μέχρι Μηχανικών Περιβάλλοντος και από Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού μέχρι τις Ανώτερες Σχολές Τουριστικών Επαγγελμάτων – στριμώχνονται σε μια λίστα σαν σταθμοί σε χάρτη που σου λένε “διάλεξε πορεία”, αλλά κανείς δεν σου έχει δώσει πυξίδα.

Και τότε ξεκινάει ο πανικός: «Κι αν βάλω κάτι λάθος;», «Κι αν περάσω σε πόλη που δεν θέλω;», «Κι αν το μετανιώσω;». Μπορεί και να έχεις ακούσει και τα «βάλε κάτι με σίγουρες προοπτικές», ή «η ξαδέρφη σου πέρασε εκεί και βρήκε δουλειά». Αλλά  να σου πω κάτι μεταξύ μας … Είναι η δική σου επιλογή. Όχι ένα αντίγραφο των βάσεων ή των επιθυμιών κάποιου άλλου. Το μηχανογραφικό δεν είναι μια λογιστική πράξη· είναι ένα ήσυχο statement: πού θέλεις να πας, ποιος θέλεις να γίνεις.

Πριν τις σχολές, βάλε τον εαυτό σου

Μη βιαστείς να ανοίξεις το excel με τις περσινές βάσεις. Κλείσ’ το. Και άνοιξε πρώτα ένα άλλο αρχείο –  αυτό που έχεις μέσα σου.  Τι σου αρέσει να κάνεις; Πότε χάνεσαι και ξεχνάς την ώρα; Τι επαγγέλματα βλέπεις και σκέφτεσαι «εγώ θα ήθελα να είμαι εκεί»;

Αυτές είναι οι πιο ουσιαστικές ερωτήσεις – κι όμως, δεν θα τις βρεις σε κανένα μηχανογραφικό δελτίο. Μιλάμε συχνά για επαγγελματικό προσανατολισμό, αλλά σχεδόν ποτέ για προσωπικό προσανατολισμό. Κι όμως, αν δεν ξέρεις καλά ποιος/α είσαι και τι σε κινεί, πώς θα διαλέξεις τη διαδρομή που σου ταιριάζει;

Και κάπου εδώ ξεκινά η παγίδα με τις βάσεις.

Μην ακούς για τις βάσεις – άκου τη δική σου βάση

Ένα από τα πιο συνηθισμένα λάθη: να ξεκινάς από τα μόρια. Να διαλέγεις ό,τι «πιάνεις», όχι ό,τι θες. Κι έτσι μπορεί να βρεθείς σε μια σχολή «καλή», αλλά να μη θες να σηκώνεσαι απ’ το κρεβάτι.
Η σειρά στο μηχανογραφικό δεν είναι τυχαία – είναι ιεράρχηση. Είναι σαν να λες: «Αν μπορούσα, θα ήθελα πρώτα αυτό». Και ναι, μπορεί να μην το πιάσεις. Αλλά θα έχεις πει την αλήθεια. Σε εσένα.

Στο eduguide.gr μπορείς να δεις με μια ματιά τι περιλαμβάνει κάθε πρόγραμμα σπουδών, πού οδηγεί επαγγελματικά, ποια μεταπτυχιακά το «συνεχίζουν», αλλά και να έχεις και μια πιο ζωντανή εικόνα μέσα από βίντεο αποφοίτων και παρουσιάσεις των ίδιων των Τμημάτων. Θα βρεις όλα τα Τμήματα ανά επιστημονικό πεδίο ή Τομέα εδώ.

Έχεις δοκιμάσει να… ψάξεις λίγο παραπάνω;

Δεν γίνεται να τα ξέρεις όλα. Ούτε να είσαι 100% σίγουρος/η. Γι’ αυτό υπάρχουν οι δοκιμές: να διαβάσεις τα προγράμματα σπουδών, να μιλήσεις με έναν φοιτητή ή μια φοιτήτρια, να δεις μια συνέντευξη αποφοίτου ή ενός επαγγελματία που δουλεύει ήδη στον τομέα. Κι αν αναρωτιέσαι, για παράδειγμα, τι κάνει ένας Υπολογιστικός Γλωσσολόγος ή με τι ασχολείται κάποιος που έχει τελειώσει Παιδαγωγικό Δημοτικής, εδώ θα διαβάσεις πώς είναι να δουλεύεις σε αυτό το πεδίο – όχι απλώς να το σπουδάζεις.

Η τεχνική πλευρά (που δεν είναι καθόλου τεχνική)

Το μηχανογραφικό δεν έχει ανοίξει ακόμα – αλλά όταν ανοίξει, είναι καλό να σε βρει έτοιμο/η. Γιατί μπορεί να μοιάζει με μια απλή ηλεκτρονική φόρμα, αλλά μέσα της κουβαλάει πολλά: άγχη, όνειρα, προοπτικές και… τεχνικές λεπτομέρειες που δεν θες να σε βάλουν σε μπελάδες.
Οπότε, κράτα στο μυαλό σου μερικά βασικά:

• Μπες με σωστά στοιχεία. Θα χρειαστείς τον κωδικό εξετάσεων και το προσωπικό σου password. Έλεγξέ τα πριν το άνοιγμα της πλατφόρμας – και μην περιμένεις την τελευταία στιγμή.
• Μην ξεχάσεις την προσωρινή αποθήκευση. Μπορείς να αποθηκεύεις τις επιλογές σου όσες φορές χρειαστείς, μέχρι να καταλήξεις. Χρήσιμο όταν αλλάζεις γνώμη (και όλοι αλλάζουμε).
• Δες τι σου προτείνει το σύστημα. Η πλατφόρμα εμφανίζει μόνο τα Τμήματα που μπορείς να δηλώσεις, βάσει των μορίων σου και της ΕΒΕ.
• Όταν είσαι σίγουρος/η, κάνε οριστική υποβολή. Τότε αποκτάς και αριθμό πρωτοκόλλου – αυτό κρατά το δελτίο σου «κλειδωμένο».
• Εκτύπωσε ή αποθήκευσέ το. Είναι το αποδεικτικό σου, το εισιτήριό σου, το χαρτί που λέει: «το έκανες».

Ποιος/α είναι πραγματικά δίπλα σου;

Αν νιώθεις ότι χρειάζεσαι βοήθεια για να βάλεις σε σειρά όλα αυτά – όχι μόνο τις σχολές, αλλά και τις σκέψεις σου – υπάρχουν άνθρωποι που αυτό ακριβώς κάνουν. Οι σύμβουλοι επαγγελματικού προσανατολισμού δεν θα σου πουν τι να διαλέξεις. Δεν κρατούν τη μαγική απάντηση. Αλλά έχουν τις σωστές ερωτήσεις.
Στο eduguide.gr μπορείς να να έρθεις σε επαφή με σύμβουλο που μπορεί να σε βοηθήσει να χτίσεις το μηχανογραφικό σου με βάση εσένα – όχι με βάση τα «πρέπει».

Τελικά, δεν φτιάχνεις ένα αρχείο – χτίζεις έναν προορισμό

Το μηχανογραφικό δεν είναι ούτε αγγαρεία, ούτε παιχνίδι επιβίωσης. Είναι η πρώτη φορά που λες στον εαυτό σου: «εγώ διαλέγω». Και αυτό έχει μεγαλύτερη σημασία από το πού θα περάσεις.
Και για να μην ξεχνιόμαστε: όπου κι αν περάσεις, αυτό είναι η αρχή. Δεν τελειώνει τίποτα στα 18 – όλα τώρα ξεκινούν.

Κείμενο: Σοφία Καμπέρη, Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού & Σταδιοδρομίας
Εικόνα: Canva