Ας το παραδεχτούμε: η αναμονή για feedback είναι αγχωτική. Παραδίδεις μια εργασία, κάνεις μια παρουσίαση ή δίνεις ένα project, και μετά… αρχίζει ο φόβος. «Τι θα πει ο καθηγητής; Πώς του φάνηκε;»

Η ανατροφοδότηση (feedback), οι παρατηρήσεις, τα σχόλια, οι διορθώσεις μπορεί να σε αγχώνουν, αλλά στην πραγματικότητα είναι το πιο χρήσιμο εργαλείο που έχεις για να εξελιχθείς. Σε προηγούμενο μας άρθρο σου δείξαμε πώς να δέχεσαι την κριτική σαν επαγγελματίας. Τώρα, ήρθε η ώρα να κάνεις το επόμενο βήμα: να πάρεις την πρωτοβουλία και να το ζητήσεις! Άλλωστε, το feedback δεν είναι κριτική, αλλά ευκαιρία για βελτίωση.

Πάμε να δούμε πώς θα το κάνεις, χωρίς άγχος αλλά με στρατηγική:

1. Ξέρεις τι ψάχνεις; Γίνε συγκεκριμένος/η!
Μια από τις πιο άστοχες ερωτήσεις που μπορείς να κάνεις είναι το «Πώς τα πήγα;». Είναι πολύ γενικό και οδηγεί σε γενικές, αόριστες απαντήσεις. Αντίθετα, δοκίμασε:

• «Στην παρουσίαση, με προβλημάτισε το κομμάτι με τα γραφήματα. Πιστεύετε ότι ήταν αρκετά σαφές;» 
• «Στην ομαδική μας εργασία, πώς σας φάνηκε η εισαγωγή που έγραψα; Έχει καλή ροή ή χρειάζεται να τονίσω κάτι περισσότερο;» 

Όσο πιο συγκεκριμένη είναι η ερώτησή σου, τόσο πιο χρήσιμη θα είναι η απάντηση που θα λάβεις. 

2. Ζήτα το από τα σωστά άτομα
Δεν έχουν όλοι την ίδια οπτική, ούτε την ίδια γνώση. Θέλεις feedback για την ακαδημαϊκή σου πορεία; Ρώτα τον/την καθηγητή/τριά σου. Θέλεις να μάθεις περισσότερα για τον τρόπο που συνεργάζεσαι; Ρώτα τα μέλη της ομάδας σου. Αν θες να καταλάβεις αν το γραπτό σου είναι κατανοητό, ζήτα από έναν/μία φίλο/η που δεν ξέρει το θέμα να το διαβάσει και να σου πει αν βγάζει νόημα. Το feedback έχει αξία όταν έρχεται από ανθρώπους που μπορούν να σε βοηθήσουν να εξελιχθείς.

3. Η στιγμή μετράει!
Μην περιμένεις την τελευταία στιγμή. Αν ζητήσεις feedback λίγο πριν την τελική παράδοση, δεν έχεις χρόνο να το εφαρμόσεις. Προγραμμάτισε το! Στα μέσα της διαδικασίας: Δείξε το πρώτο draft της εργασίας σου ή κάνε μια πρόβα της παρουσίασης μπροστά σε φίλους ή συμφοιτητές σου. Και φυσικά μην περιμένεις να λάβεις τα σχόλια του/της καθηγήτριάς σου μετά την παράδοση ή την παρουσίασή σου γιατί τότε μπορεί να είναι ήδη αργά.

4. Ρώτα και για τα δυνατά σου σημεία, όχι μόνο για τα λάθη σου
Όταν ακούμε τη λέξη “feedback”, το μυαλό μας πάει κατευθείαν στο «τι έκανα λάθος». Όμως εξίσου σημαντικό κομμάτι είναι να καταλάβεις τι έκανες καλά. Δεν είναι θέμα εγωισμού, είναι θέμα αυτογνωσίας. Αν μάθεις να εντοπίζεις ποια στοιχεία σου λειτουργούν (και γιατί), μπορείς να τα επαναλάβεις συνειδητά και να τα εξελίξεις.

Αν το καλοσκεφτείς, οι σπουδές είναι η πιο ασφαλής “προπόνηση” που μπορείς να κάνεις πριν μπεις στον επαγγελματικό στίβο. Και το feedback είναι ο προπονητής σου. Δεν είναι εκεί για να σε “ρίξει”, αλλά για να σε βοηθήσει να δεις πού βρίσκεσαι τώρα και πώς να πας ένα βήμα παραπέρα.

1. Σε βοηθά να αποφύγεις επαναλαμβανόμενα λάθη
Όλοι κάνουμε λάθη, το θέμα είναι να μην τα κάνουμε ξανά και ξανά. Αν σε μια εργασία σου πουν ότι δεν τεκμηριώνεις τα επιχειρήματα σου αρκετά, μπορείς στην επόμενη να προσθέσεις πηγές, στατιστικά, παραδείγματα. Αν σου πουν ότι η παρουσίασή σου είχε ωραίο περιεχόμενο αλλά γρήγορο ρυθμό, το επόμενο βήμα είναι να κάνεις πρόβα με χρονόμετρο.

2. Σε βοηθά να καταλάβεις πώς σκέφτονται οι άλλοι
Το feedback δεν σε βοηθά μόνο να βελτιωθείς "τεχνικά". Είναι και επικοινωνιακό μάθημα. Όταν ρωτάς έναν καθηγητή, έναν συνεργάτη σε project ή έναν συμφοιτητή πώς του φάνηκε η δουλειά σου, μαθαίνεις πώς βλέπουν οι άλλοι το αποτέλεσμα. Αυτό είναι πολύτιμο γιατί στις σπουδές (και αργότερα στη δουλειά) δεν αρκεί να “καταλαβαίνεις εσύ τι εννοείς”, πρέπει να το καταλαβαίνουν και οι άλλοι.

3. Βοηθά στην εξέλιξή σου
Κάθε φορά που λαμβάνεις feedback και το εφαρμόζεις, ουσιαστικά κάνεις update στον εαυτό σου. Η εργασία που θα γράψεις μετά από πέντε σχόλια θα είναι πολύ καλύτερη από την πρώτη. Η πρόοδος δεν έρχεται “μαγικά”, αλλά μέσα από μικρές αλλαγές. Και το feedback είναι αυτό που σε βοηθά να τις εντοπίσεις.

4. Χτίζεις αυτοπεποίθηση μέσα από τη βελτίωση
Το καλύτερο κομμάτι εφαρμόζοντας το feedback που λαμβάνεις είναι να βλέπεις ότι οι αλλαγές πιάνουν τόπο. Όταν εφαρμόζεις ένα σχόλιο και βλέπεις καλύτερο αποτέλεσμα (π.χ. καλύτερη βαθμολογία, πιο δυνατή παρουσίαση, λιγότερο άγχος), τότε αρχίζεις να σκέφτεσαι “ok, το ‘χω!”. Η αυτοπεποίθηση δεν χτίζεται με το να τα κάνεις όλα τέλεια, αλλά με το να βλέπεις ότι μπορείς να βελτιώνεσαι.

Στις σπουδές, κάθε σχόλιο, κάθε παρατήρηση και κάθε “θα μπορούσες να το κάνεις αλλιώς” είναι ένα βήμα προς τη δική σου εξέλιξη. Μην το φοβάσαι, ζήτησε το και αξιοποίησέ το στο έπακρο.

Κείμενο: Βάλια Κοντού
Εικόνα: Canva