Σήμερα η Επιτροπή παρουσιάζει τρεις πρωτοβουλίες για την προώθηση της διακρατικής συνεργασίας μεταξύ των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, με απώτερο στόχο τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού πτυχίου. Η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού πτυχίου σε εθελοντική βάση, θα ωφελήσει τους σπουδαστές και την κοινότητα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς θα δώσει ώθηση στη μαθησιακή κινητικότητα εντός της ΕΕ και θα ενισχύσει τις εγκάρσιες δεξιότητες των σπουδαστών. Θα συμβάλει στην κάλυψη της ζήτησης της αγοράς εργασίας και θα καταστήσει τους αποφοίτους πιο ελκυστικούς για τους μελλοντικούς εργοδότες, ενώ παράλληλα θα προσελκύσει φοιτητές από όλο τον κόσμο και θα ενισχύσει την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα.

Οι τρεις πρωτοβουλίες αντιμετωπίζουν τους νομικούς και διοικητικούς φραγμούς τους οποίους καλούνται να υπερβούν τα συνεργαζόμενα πανεπιστήμια για τη δημιουργία ανταγωνιστικών κοινών προγραμμάτων πτυχίου σε προπτυχιακό, μεταπτυχιακό ή διδακτορικό επίπεδο. Οι προτάσεις βασίζονται στη θεσμική αυτονομία και την ακαδημαϊκή ελευθερία των πανεπιστημίων. Σέβονται πλήρως τις αρμοδιότητες των κρατών μελών και των περιφερειακών κυβερνήσεων στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Η σημερινή δέσμη περιλαμβάνει ανακοίνωση σχετικά με ένα σχέδιο στρατηγικής για ένα ευρωπαϊκό πτυχίο και δύο προτάσεις για συστάσεις του Συμβουλίου για τη στήριξη του τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης: η μια σύσταση θα έχει στόχο τη βελτίωση των διαδικασιών διασφάλισης της ποιότητας και της αυτόματης αναγνώρισης των προσόντων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και η άλλη την ενίσχυση της ελκυστικότητας και της βιωσιμότητας των ακαδημαϊκών σταδιοδρομιών.

Σχέδιο στρατηγικής για ένα ευρωπαϊκό πτυχίο

Το σχέδιο στρατηγικής για ένα ευρωπαϊκό πτυχίο που παρουσιάστηκε σήμερα ανοίγει τον δρόμο για ένα νέο είδος κοινού προγράμματος, το οποίο θα υλοποιείται σε εθελοντική βάση σε εθνικό, περιφερειακό ή θεσμικό επίπεδο και θα βασίζεται σε ένα κοινό σύνολο κριτηρίων που θα συμφωνηθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Ένα τέτοιο ευρωπαϊκό πτυχίο θα μειώσει τη γραφειοκρατία και θα επιτρέψει στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που εδρεύουν σε διάφορες χώρες να συνεργάζονται απρόσκοπτα σε διασυνοριακό επίπεδο και να καταρτίζουν κοινά προγράμματα.

Η ανακοίνωση προτείνει μια συγκεκριμένη πορεία συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και του τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με στόχο τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού πτυχίου που θα αναγνωρίζεται αυτόματα σε ολόκληρη την ΕΕ. Λόγω της ποικιλομορφίας των ευρωπαϊκών συστημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ανά την Ευρώπη, η Επιτροπή προτείνει να υιοθετηθεί μια σταδιακή προσέγγιση από τα κράτη μέλη όσον αφορά την καθιέρωση ενός ευρωπαϊκού πτυχίου, με δύο πιθανά σημεία εισόδου:

• Ένα προπαρασκευαστικό ευρωπαϊκό σήμα: το σήμα θα προσφέρει ισχυρή ευρωπαϊκή αναγνωρισιμότητα. Θα αποδίδεται σε κοινά προγράμματα πτυχίου που θα πληρούν τα προτεινόμενα ευρωπαϊκά κριτήρια: οι σπουδαστές, μαζί με το κοινό τους πτυχίο, θα λαμβάνουν και αυτό το πιστοποιητικό σήματος του ευρωπαϊκού πτυχίου.
• Ένα ευρωπαϊκό πτυχίο: αυτός ο νέος τύπος τίτλου προσόντων θα βασίζεται στα κοινά κριτήρια και θα στηρίζεται στην εθνική νομοθεσία. Θα απονέμεται είτε από κοινού από διάφορα πανεπιστήμια διαφορετικών χωρών είτε, ενδεχομένως, από ευρωπαϊκή νομική οντότητα που θα συσταθεί από αυτά τα πανεπιστήμια: οι σπουδαστές θα λαμβάνουν ένα «ευρωπαϊκό πτυχίο» που θα αναγνωρίζεται αυτόματα.

Η Επιτροπή θα διευκολύνει και θα στηρίξει τα κράτη μέλη στις εργασίες για την καθιέρωση του ευρωπαϊκού πτυχίου μέσω μιας σειράς συγκεκριμένων δράσεων, μεταξύ των οποίων και ένα εργαστήριο πολιτικής για το ευρωπαϊκό πτυχίο που θα υποστηριχθεί από το πρόγραμμα Erasmus+ και το οποίο θα συσταθεί το 2025, με στόχο τη συμμετοχή των κρατών μελών και της κοινότητας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών για την καθιέρωση ενός ευρωπαϊκού πτυχίου.

Το 2025 η Επιτροπή σκοπεύει να δρομολογήσει «έργα για την πορεία προς τη δημιουργία του ευρωπαϊκού πτυχίου», στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+, με στόχο να παράσχει οικονομικά κίνητρα στα κράτη μέλη ώστε να συμμετάσχουν, μαζί με τους οργανισμούς διαπίστευσης και διασφάλισης της ποιότητας, τα πανεπιστήμια, τους φοιτητές, καθώς και τους οικονομικούς και κοινωνικούς εταίρους, στην πορεία προς την καθιέρωση ευρωπαϊκού πτυχίου.

Απλούστερη και καλύτερη διασφάλιση της ποιότητας και αυτόματη αναγνώριση των πανεπιστημιακών τίτλων σπουδών

Η πρόταση της Επιτροπής για σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με ένα ευρωπαϊκό σύστημα διασφάλισης της ποιότητας και τις διαδικασίες αναγνώρισης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση καλεί τα κράτη μέλη και τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να απλουστεύσουν και να βελτιώσουν τις διαδικασίες και τις πρακτικές τους για τη διασφάλιση της ποιότητας. Πρόκειται για αναγκαίες προϋποθέσεις με τις οποίες εξασφαλίζονται η λογοδοσία και η εμπιστοσύνη — καθώς και η βελτίωση των επιδόσεων των πανεπιστημίων. Τα κράτη μέλη καλούνται να λάβουν μέτρα που θα επιτρέψουν στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να προσαρμόσουν ταχύτερα στις κοινωνικές ανάγκες τα προγράμματα που προσφέρουν.

Η σύσταση αυτή θα στηρίξει καινοτόμες παιδαγωγικές προσφορές και θα διασφαλίσει ότι τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι σε θέση να δημιουργούν διακρατικά προγράμματα εγγυημένης ποιότητας που αναγνωρίζονται αυτομάτως σε ολόκληρη την ΕΕ. Το ευρωπαϊκό πτυχίο θα βασίζεται στην ισχυρή διασφάλιση της ποιότητας και στην αυτόματη αναγνώριση.

Ισότιμη αποτίμηση των διαφορετικών ρόλων του ακαδημαϊκού προσωπικού

Η προτεινόμενη σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με ελκυστικές και βιώσιμες σταδιοδρομίες στην τριτοβάθμια εκπαίδευση έχει ως στόχο να δώσει στο προσωπικό που συμμετέχει σε διασυνοριακές εργασίες στην εκπαίδευση και σε καινοτόμες μεθόδους διδασκαλίας την αναγνώριση και την επιβράβευση που του αξίζει. Περιλαμβάνει συστάσεις με τις οποίες θα διασφαλίζεται ότι τα εθνικά συστήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αντιμετωπίζουν την άνιση αναγνώριση των διαφορετικών ρόλων που αναλαμβάνει το προσωπικό, πέραν της έρευνας, όπως η διδασκαλία και η επένδυση στην ενσωμάτωση της βιώσιμης ανάπτυξης. Ενθαρρύνει επίσης τα κράτη μέλη να προωθήσουν διακρατικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες.

Επόμενα βήματα

Η δέσμη θα συζητηθεί στο Συμβούλιο της ΕΕ και με τα βασικά ενδιαφερόμενα μέρη στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης κατά τους προσεχείς μήνες. Η Επιτροπή καλεί το Συμβούλιο, τα κράτη μέλη, τα πανεπιστήμια, τους φοιτητές και τους οικονομικούς και κοινωνικούς εταίρους να εργαστούν από κοινού για την υλοποίηση του ευρωπαϊκού πτυχίου. 

Ιστορικό

Τον Σεπτέμβριο του 2020 η ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης έως το 2025 προσδιόρισε την ανάγκη να διευκολυνθεί η υλοποίηση προγραμμάτων κοινών πτυχίων στο πλαίσιο συμμαχιών ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Εγκρίθηκε από το Συμβούλιο το επόμενο έτος.

Η σημερινή δέσμη εξαγγέλθηκε από την πρόεδρο κ. φον ντερ Λάιεν στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης το 2023, και αποτελεί μέρος του προγράμματος εργασίας της Επιτροπής για το 2024.

Το στρατηγικό σχέδιο για ένα ευρωπαϊκό πτυχίο βασίζεται σε έξι πιλοτικά σχέδια στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+ στα οποία συμμετέχουν περισσότερα από 140 ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από ολόκληρη την ΕΕ.

Για περισσότερες πληροφορίες

Ειδικός ιστότοπος για το ευρωπαϊκό πτυχίο
Ενημερωτικό δελτίο για το ευρωπαϊκό πτυχίο

Περισσότερες πληροφορίες εδώ.